2016 Kirsten Broekema winnares Odd Fellow Jeugdprijs
Op donderdag 10 maart 2016 won Kirsten Broekema met haar essay “Gelijkwaardigheid voor mannen en vrouwen” de Odd Fellows Jeugdprijs.
Op kosten van de Zeeaster Rebekkah Loge en Flevoland Loge reist zij op onze kosten naar de Verenigde Staten. Van harte gefeliciteerd Kirsten!
Gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen
Kirsten Broekema
Ondanks dat het verschil tussen mannen en vrouwen steeds kleiner is geworden in de laatste eeuw zijn er nog steeds situaties waarin mannen en vrouwen niet gelijk behandeld worden. Dit gebeurt niet alleen in de derdewereldlanden maar ook in de westerse wereld. Omdat het meestal vrouwen zijn die de dupe zijn van de ongelijkheid terwijl deze voor mannen minder merkbaar is, zijn het ook vaak vrouwen die opkomen voor gelijkheid. Een belangrijk begrip dat nauw verbonden is met gelijkwaardigheid is feminisme. Iedereen die gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen nastreeft is een feminist. Helaas wordt het begrip feminisme geassocieerd met mannenhaat. Echter staat feminisme niet voor mannenhaat, en ook betekent het niet dat vrouwen beter zijn dan mannen. Dit stigma vertroebelt de daadwerkelijke betekenis, het streven naar gelijke rechten voor mannen en vrouwen. Feminisme kan ook breder geïnterpreteerd worden, namelijk als het streven naar gelijke rechten voor iedereen ongeacht het geslacht, de leeftijd, de nationaliteit, de seksualiteit, de klasse, de religie, de cultuur en de huidskleur van een individu. Feminisme is het opkomen voor de rechten van ieder mens.
Persoonlijk heb ik mij nooit benadeeld gevoeld dat ik als meisje geboren ben. Ik ben als het vijfde kind geboren in een gezin dat al drie zonen en een dochter had. Toen ik vier was, ben ik naar de basisschool gegaan. Daar kregen ik en de andere meisjes, die weinig moeite met de lesstof hadden, dezelfde extra opdrachten als de jongens kregen. Ook op de middelbare school heb ik mij nooit benadeeld of bevoorrecht gevoeld als meisje. Naast school heb ik ook dezelfde mogelijkheden gekregen als mijn broers, zoals met sporten, elke zaterdag speelde ik korfbal. Toen ik veertien werd, had ik een krantenwijk als mijn eerste baantje en op mijn zestiende kreeg ik een baantje in de supermarkt. Ik begrijp dat ik veel geluk heb om hier in Nederland geboren te zijn. Persoonlijk heb ik het geluk dat ik tot nu toe altijd dezelfde kansen op school, met sport en met werk heb gekregen als mijn mannelijke leeftijdsgenoten. Dit is een heel ander verhaal als men kijkt naar andere landen in de wereld. Kijk bijvoorbeeld naar China; hier ben ik een paar maanden geleden met school geweest. Ondanks dat China de laatste decennia veel vooruit is gegaan op het gebied van gelijkheid is hierover nog veel ontevredenheid. Volgens een recent onderzoek van Women’s Voice [1] (de Chinese vrouwenrechtenorganisatie) is meer dan zeventig procent van de Chinese vrouwen ontevreden over de algemene stand van zaken wat betreft vrouwen in China. Op bijvoorbeeld de gebieden van onderwijs, arbeid, gezondheid en sociale waarden voelen zij dat vrouwen minderwaardig behandeld worden ten opzichte van mannen. Er is echter ook nog een positief puntje: een kleine meerderheid van de ondervraagden gelooft dat er in de nabije toekomst meer gendergelijkheid zal zijn.
Naar mijn mening zijn de stereotypes die wij als mensheid over mannen en vrouwen hebben een belemmering voor het behalen van gelijkwaardigheid. Wat typeert een meisje of vrouw? Een passie voor kleren en make-up? Lang haar? Een lief en zorgzaam karakter? Iemand die als kind met poppen en barbies speelt? Iemand die in een vrouwenlichaam geboren is? Ditzelfde geldt natuurlijk voor mannen: Wat typeert een jongen of man? Iemand die lang is? Gespierd is? Iemand die een baard kan laten groeien, of andere lichaamsbeharing? Altijd stoer en onbevreesd is? Iemand die geboren is in een mannenlichaam?
Op de vraag ‘wat typeert een man of vrouw’ is geen simpel antwoord te geven. De bovengenoemde stereotypes forceren een verwachting van hoe mannen en vrouwen zouden moeten zijn en hoe ze zich zouden moeten gedragen. Echter, in de realiteit wenst iedereen zich te kunnen gedragen zoals hij of zij zich wil gedragen. Natuurlijk zijn er bepaalde situaties waarin mannen of vrouwen beter functioneren dan het andere geslacht. Deze situaties moeten niet verward worden met ongelijkwaardigheid. Neem bijvoorbeeld de sport korfbal. Deze sport onderscheidt zich van de meeste sporten doordat de teams ‘gemengd’ zijn, mannen en vrouwen spelen samen in één team. Korfbal wordt gespeeld met een team van acht mensen in twee vakken. In elk vak spelen altijd twee heren en twee dames. Iedereen mag alle posities bekleden, dus zowel vrouwen als mannen mogen aanval, rebound (vang) en aangeef zijn. Pas wanneer je in een hoger geplaatst team komt, kun je een vaste rolverdeling treffen, waarbij er één van de vrouwen aangeef is en één van de heren de rebound is. Deze rolverdeling is gebaseerd op de sterktepunten van zowel mannen en vrouwen. Denk hierbij aan het voordeel van de lengte van een heer in de rebound. Het verdelen van het werk naar aanleiding van de sterktepunten is natuurlijk wel goed, maar moet niet verward worden met ongelijkwaardigheid.
Onlangs heb ik gemerkt hoeveel druk er op jongens ligt om aan het stereotiepe beeld van een man te voldoen. Een paar weken geleden ving ik een deel van een gesprek tussen twee 16-jarige jongens op: hierin zei A tegen B dat de B te weinig spiermassa had en dat hij die eigenlijk wel moest hebben als jongen. B reageerde hier geïrriteerd op en zei tegen A dat hij niet moest zeuren omdat A zelf geen beenhaar had. A, die, mede doordat hij ook vrij klein is, enorm onzeker is over zijn mannelijkheid, moest om deze opmerking huilen. Natuurlijk was dit niet de bedoeling van beide vrienden, maar deze stereotyperingen raakten toch een gevoelige snaar. Deze twijfels zijn bij meerdere jongens diep geworteld. Een oorzaak hiervan ligt dan ook bij het onderlinge contact.
Kijk maar eens naar de beledigingen die jongens gebruiken naar elkaar toe. ‘Pussy’, ‘nicht’, ‘je bent net een wijf’ of ‘homo’. Al deze beledigingen zijn gericht op het kwetsen van de mannelijkheid van de jongen. Want blijkbaar wordt ‘vrouw zijn’ gerelateerd aan ‘zwak zijn’ en blijkbaar is het beschamend voor een jongen om ‘als een vrouw’ te zijn. Deze stereotiepe stigma’s binnen de groepen veroorzaken ook een kloof tussen de groepen. Gelijkheid tussen mannen en vrouwen zal moeten komen vanuit de aanpassing van stereotiepe beelden geassocieerd met zowel vrouwen als mannen.
Gelijkheid is dus een belangrijke kwestie die iedereen aangaat, zowel vrouwen als mannen. Dit betekent ook dat iedereen zich moet inzetten om de situatie overal op de wereld te verbeteren. Hierbij moeten ook de stereotyperingen van mannen en vrouwen uitgebannen worden. Want niemand zou zich meer gevangen moeten voelen in een onrealistisch beeld van een perfecte man of een perfecte vrouw. Het goede voorbeeld wordt al gegeven door verschillende feministische groeperingen die niet alleen uit vrouwen maar ook uit mannen bestaan. Denk bijvoorbeeld aan de actie ‘He for She’ waarbij mannen zich inleven in de wereld van de vrouwen. Want feminisme is niet ‘wij vs. de mannen’ het is ‘wij vs. het gebrek van wederzijds begrip’, en wederzijds begrip is precies wat wij nodig hebben om gelijkheid te realiseren.
[1] Vrouwenrechten China in 2015: de positie van de Chinese vrouw, www.jianghu.nl, 30-09-2015, geraadpleegd op: 26-12-2015